Rącznik pospolity
Ricinus communis L.
Inne nazwy: kleszczowina, rycynus, dłoń Chrystusa – Palma Christi
Przypuszcza się, że ojczyzną rącznika jest Etiopia lub Indie, ale uprawiany jest w wielu krajach o klimacie gorącym i dostatecznie wilgotnym.
Nazwa Ricinus po łacinie oznacza kleszcz, gdyż nasiona przypominają nassane kleszcze. Polska nazwa rącznik wywodzi się od dłoniastego kształtu liści.
Nasiona i olej rycynowy były znane już w starożytności i opisane w dziełach greckich, rzymskich i arabskich. Najstarsze nasiona znaleziono w grobowcach egipskich. W 1778 roku olej został dopuszczony do użytku leczniczego w Anglii. Na początku XIX wieku zaczęto go stosować jako smar do maszyn przemysłowych i okrętowych, a od czasów I wojny światowej – do silników samolotowych. Także w przemyśle do produkcji barwników, a w Indiach po odpowiednim spreparowaniu do jedzenia i oświetlania.
Surowcem zielarskim jest nasienie rącznika pospolitego i otrzymywany z niego olej rycynowy.
Przeznaczony do celów leczniczych olej działa silnie przeczyszczająco, gdyż drażni jelito cienkie. Ponadto olej rycynowy stosuje się zewnętrznie w maściach, kremach, emulsjach na oparzenia, owrzodzenia, egzemy, zapalenia dróg rodnych oraz w okulistyce.
Rącznik pospolity jest uprawiany również w celach ozdobnych.
