W przyrodzie można znaleźć wiele naturalnych środków na problemy trawienne. Stosowane od wieków, dobrze nam znane zioła złagodzą różne nieprzyjemne dolegliwości. Warto po nie sięgać również wtedy, gdy stosujemy diety odchudzające, bo zioła potrafią skutecznie wspierać proces redukcji wagi.
Brak czasu na przygotowywanie zdrowych posiłków, zmusza nas do jedzenia w pośpiechu najczęściej produkty gotowe i wysoko przetworzone. Dodatkowe czynniki takie jak stres, nieregularność spożywanych posiłków oraz źle zbilansowana dieta sprawiają, że jesteśmy narażeni na nieprzyjemne dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Najczęściej skarżymy się na niestrawność, uczucie „ciężkości” po posiłku, pieczenie w żołądku i przełyku, wzdęcia oraz problemy z regularnym wypróżnianiem.
Łagodzą i wspomagają
Na rynku dostępnych jest wiele leków, które doraźnie mogą być pomocne w łagodzeniu skutków niewłaściwego odżywiania. Z drugiej strony mogą jednak nadmiernie obciążać zarówno sam żołądek jak i wątrobę. Dlatego, w przypadku wystąpienia problemów żołądkowych warto sięgać po zioła, które nie tylko sprawdzą się jako remedium na dyskomfort trawienny, ale wspomogą prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego.
Istnieje szereg roślin wspierających trawienie oraz łagodzących nieprzyjemne skutki niewłaściwego odżywiania. Najbardziej znane i najczęściej stosowane to m.in.: mięta, rumianek, koper włoski czy dziurawiec. Działają rozkurczająco, wspomagają trawienie i łagodzą objawy niestrawności, a także wspierają perystaltykę jelit.
W przyrodzie możemy jednak znaleźć dużo więcej naturalnych środków na problemy trawienne. Do mniej znanych ziół zaliczamy m.in. krwawnik, hyzop, arcydzięgiel, mniszek lekarski czy też karczoch.
Skuteczne od starożytności
Krwawnik pospolity był znany i stosowany już w czasach starożytnych. Surowcem zielarskim jest ziele krwawnika – Herba Millefolii, które posiada urozmaicony skład chemiczny tj. olejek eteryczny, flawonoidy, cholinę, garbniki oraz sole mineralne obfitujące w związki manganu. Dzięki zawartości tak licznych substancji wykazuje wielokierunkowe działanie. Flawonoidy zawarte w roślinie działają rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit i dróg żółciowych a gorzka substancja zwana achilleiną wspomaga wydzielanie soków żołądkowych i usprawnia trawienie.
Również właściwości rośliny zwanej arcydzięgiel litwor doceniane były już w starożytności. Korzeń arcydzięgla polecany jest przy zaburzeniach trawienia, wspomaga bowiem wydzielanie soku żołądkowego oraz pobudza wytwarzanie enzymów trawiennych. Przyspiesza i usprawnia także perystaltykę jelit, co ma działanie rozluźniające przy zaparciach, wspomaga usuwanie gazów i wzdęć.
Jedną z najstarszych roślin stosowanych w ziołolecznictwie jest hyzop lekarski. Wzmianki na jego temat pojawiają się już w Biblii, a ludzie od dawna przypisywali mu niezwykłą moc i nadawali wartość sakralną. Nazwa hyzop wywodzi się z hebrajskiego i oznacza „święte zioło”. Roślina działa rozkurczowo na przewód pokarmowy, niweluje uczucie pełności, usprawnia procesy trawienne. Doskonale sprawdzi się w kuchni jako przyprawa do potraw z jaj, twarożków, dań z dodatkiem pieczarek, pasztetów oraz sałatek i ryb.
Przyprawa i remedium w jednym
Oprócz ziół warto sięgać po przyprawy, które nie tylko sprawdzą się jako dodatek smakowy do potraw, ale również wspomogą organizm w przypadku nieprzyjemnych dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Do tej grupy możemy zaliczyć rozmaryn, tymianek, imbir, kolendrę czy kardamon.
Rozmaryn lekarski pochodzi w regionów Morza Śródziemnego i w języku łacińskim oznacza „rosa morza”. Znany i ceniony już w starożytności uznawany był za zioło miłości i wierności. Swoje cenne właściwości zawdzięcza obecności olejku eterycznego. Rozmaryn lekarski działa rozkurczowo, wspomaga wątrobę oraz drogi żółciowe i przyczynia się do poprawy trawienia. Świetnie sprawdzi się jako dodatek do tłustych potraw i jako aromatyczny napar po obfitym obiedzie.
Rośliną stosowaną powszechnie w kuchni jest również macierzanka, czyli tymianek. Wieki temu uważany był za „lek” na nieśmiałość dodający odwagi. Dzięki swoim walorom smakowym, intensywnemu aromatowi używany jest jako składnik wielu potraw m.in. z dziczyzny, drobiu czy ryb. Dodawany do ciężkostrawnych dań lub pity w formie naparu wspomaga trawienie i przyswajanie pokarmów. Dzieje się tak dzięki zawartości związków gorzkich, które pobudzają wydzielanie soków żołądkowych. Tymianek działa również rozkurczowo w obrębie przewodu pokarmowego.
Doskonałą przyprawą stosowaną jako składnik wielu kuchni na świecie jest imbir lekarski. Znany od tysiącleci był uważany za roślinę przynoszącą szczęście, odmładzającą a także nazywany panecea, czyli „lek na wszystkie choroby”. Kłącze imbiru zawiera wiele cennych substancji m.in. witaminy, minerały a także olejki eteryczne. Spożywanie naparów z imbiru bądź dodawanie go do potraw stymuluje wydzielanie soków żołądkowych, a co za tym idzie - wspomaga trawienie. Herbatka z rumianku z dodatkiem imbiru może być pomocna w przypadku IBS czyli Zespołu Jelita Drażliwego.
Więcej ziół, mniej kilogramów
Zioła mogą być również doskonałym środkiem wspierającym odchudzanie. Proces redukcji wagi jest skomplikowany i musi być ukierunkowany na wiele połączonych działań, jak odpowiednia dieta, zmniejszająca uczucie głodu i poprawiająca trwanie oraz aktywność fizyczna wspomagająca spalanie tkanki tłuszczowej. I tu z pomocą mogą przyjść naturalne środki pochodzenia roślinnego. Skuteczność działania wielu surowców zielarskich została potwierdzona badaniami naukowymi, a dzieje się tak dzięki zawartym w nich w dużej ilości związkom aktywnym.
Oprócz wspomnianych wcześniej krwawnika, mniszka lekarskiego czy rumianku, które wspierają trawienie, są także inne zioła użyteczne jako produkty wspomagające diety odchudzające. Warto wspomnieć o takich roślinach jak morwa biała, porost islandzki czy fiołek trójbarwny.
Morwa biała uznawana jest za superfoods, czyli żywność bogatą w składniki odżywcze, które pozytywnie wpływają na organizm człowieka. Roślina pochodzi z Azji a jej właściwości doceniła przede wszystkim medycyna chińska. Suszone liście morwy białej pomagają w redukcji zbędnych kilogramów, ponieważ wpływają na działanie enzymów trawiennych opóźniając rozkład węglowodanów złożonych i prostych, co zmniejsza odkładanie się tkanki tłuszczowej. Dodatkowo napary z morwy obniżają apatyt na słodycze.
Mniej znaną rośliną, stosowną od wieków (również jako żywność), w szczególności przez rdzennych mieszkańców północy, jest płucnica lekarska, częściej rozpoznawana pod nazwą porostu islandzkiego. Surowcem zielarskim jest plecha porostu, bogata m.in. w śluzy, sole mineralne, jod, miedź i krzem oraz kwasy. Dzięki tym składnikom roślina działa osłaniająco na błonę śluzową żołądka oraz przełyku, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, usprawnia procesy trawienne i przyswajanie pokarmów. Odwary z porostu wykazują korzystny wpływ na przemianę materii a także sprawdzą się jako środek dający uczucie sytości.
Również fiołek trójbarwny, zwany bratkiem, jest rośliną polecaną w kuracjach odchudzających. Charakteryzuje się bogatą zawartością składników aktywnych, które korzystnie wpływają na zdrowie. Substancje zawarte w bratku wspomagają przemianę materii i ograniczają chęć podjadania, gdyż pozwalają zachować długotrwałe uczucie sytości. Pomagają również w usunięciu szkodliwych produktów przemiany materii, co wpływa na odtruwanie organizmu.
Warto korzystać z cennych właściwości ziół w przypadku wystąpienia nieprzyjemnych dolegliwości a także profilaktycznie, aby zapobiegać ich wystąpieniu. Pamiętajmy również, aby wybierać produkty najwyższej jakości z certyfikowanych źródeł.
Autor: Mirosław Angielczyk, dr nauk ogrodniczych, znawca tematyki zielarskiej i ziołoleczniczej, właściciel Podlaskiego Ogrodu Botanicznego, firmy produkującej zdrową żywność Dary Natury i agroturystyki Ziołowy Zakątek
