Krokosz barwierski
Carthamus tinctorius L.
Roślina pochodząca z Bliskiego Wschodu i Indii.
Gatunek uprawiany już w starożytności jako roślina farbierska i oleista. W starożytnym Egipcie używana do wyrobu tłustej szminki . W Europie rozwój plantacji nastąpił w XVII wieku. Roślina uchodziła, obok indyga, za źródło najlepszego barwnika roślinnego – zawartej w płatkach korony kwiatów kartaminy, zwanej też hiszpańską czerwienią.
Kwiaty stosowano także jako lek pobudzający, przeczyszczający i wykrztuśny. Owoce pozbawione łupin zawierają nieco ponad 50% oleju kartamusowego używanego do celów spożywczych oraz do wyrobu mydeł, pokostu i laku . W tradycji indyjskiej i bliskowschodniej olej z krokosza stosowano do usuwania owłosienia jako środek niszczący mieszki włosowe. Najstarsze wzmianki o tym pochodzą z XIII-wiecznych traktatów seksuologicznych. Zwyczaj ten przetrwał do dziś i dotarł do Europy.
Rodzajowa nazwa naukowa Carthamus pochodzi od zastosowania kwiatów tego gatunku w barwierstwie, prawdopodobnie od arabskiego karkhum, qurtum, korthom = farbowanie, barwienie. To samo znaczy w języku hebrajskim słowo kartami.
