Szałwia lekarska
Salvia officinalis L.
Inne nazwy: salwia, szołwija, szałwija.
| Czy wiesz, że... w średniowieczu wierzono, że szałwia ma właściwości afrodyzjakalne. |
Szałwia lekarska jest wieloletnim półkrzewem z rodziny jasnotowatych, dorastającym do 70 cm wysokości. Posiada silny, charakterystyczny, kamforowy zapach. Kwitnie w czerwcu i lipcu.
Naturalnie występuje jedynie w rejonie śródziemnomorskim. Uprawiana jest w Europie i Ameryce Północnej. W Polsce, powszechnie hodowana, jest jedną z bardziej znanych i docenianych roślin zielarskich.
Nazwa rodzajowa rośliny pochodzi od łacińskiego salvare czyli leczyć, uzdrawiać.
Jako roślinę leczniczą i przyprawową, szałwię uprawiano już w starożytnej Grecji i Rzymie. Do Europy środkowej gatunek ten sprowadzili zakonnicy w IX wieku. Z klasztornych wirydarzy roślina wkrótce trafiła do ogródków przydomowych. Wierzono, że „u kogo szałwia w ogrodzie, tego śmierć nie ubodzie”.
Legenda związana z tą rośliną głosi: Gdy Święta Rodzina uchodziła do Egiptu i spoczęła obok krzaka kwitnącej szałwii, ta otrząsnęła swe kwiecie, by stworzyć dywan kwiatowy słodki i wonny. Za to otrzymała od Boga możność przynoszenia ulgi ludziom cierpiącym.
O wyjątkowych właściwościach szałwii pisała św. Hildegarda.
Surowcem zielarskim są liście i ziele szałwii, przed kwitnieniem lub na początku.
Liście i ziele szałwi lekarskiej zawierają: olejek eteryczny, karnozol, garbniki, saponiny, triterpeny, związki żywicowe, flawonoidy, germakranikol, kwasy organiczne, sole mineralne, witaminy B1, P, C oraz karoten.
⇒ Szałwia wykazuje działanie ściągające, przeciwzapalne, bakterio, wiruso i grzybobójcze.
⇒ Obecnie, liści szałwii używa się przy bólu żołądka, biegunce, wymiotach, nieżytach przewodu pokarmowego.
⇒ Napary z szałwi wykorzystywane są również wspomagająco w kuracjach dróg moczowych.
⇒ Szałwia stosowana wewnętrznie i zewnętrznie wpływa na zmniejszenie pocenia się oraz wolniejsze rozkładanie się potu, a co za tym idzie zmniejszanie jego nieprzyjemnego zapachu.
⇒ Tradycyjnie, naparów z ziela szałwi używano w celu zmniejszenia laktacji u karmiących matek.
⇒ Zewnętrznie, napar szałwiowy ma zastosowanie do płukania jamy ustnej i gardła.
⇒ Suszone ziele szałwi wykorzystywane jest w mieszankach kąpielowych zmniejszających dolegliwości związane z reumatyzmem.
⇒ Wyciągi z ziela wykorzystywane są do robienia kompresów przy owrzodzeniach żylakowych i odmrożeniach.
⇒ W kuchni szałwia znalazła zastosowanie jako przyprawa do tłustych mięs, pieczonej baraniny, cielęciny, drobiu, jaj, serów, ziemniaków, sosów i zupy cebulowej.
⇒ Świeże liście szałwi można zapiekać w cieście – ciastka szałwiowe znane były już w 1500 roku.
⇒ Suszoną lub świeżą szałwię można stosować jako herbatkę, np. z dodatkiem cytryny lub miodu.
⇒ Wykorzystuje się ją również w kosmetyce, np. w kremach do stóp, balsamach do ciała i szamponach. Jest też składnikiem płukanek do higieny intymnej oraz higieny jamy ustnej, np. past do zębów, płynów do płukania oraz płynów łagodzących infekcje i podrażnienia dziąseł i gardła.
⇒ Szałwia jest rośliną miododajną i ozdobną, szczególnie polecaną do nasadzeń w ogródkach skalnych, na rabatach.
***
Powyższe informacje zostały zaczerpnięte z tradycyjnej literatury zielarskiej. Mają charakter wyłącznie informacyjny i nie służą do diagnozowania i leczenia chorób. Zioła potrafią wykazywać silne działanie na ludzki organizm, wchodzić w reakcje z żywnością, lekami oraz silnie alergizować. Przed rozpoczęciem kuracji ziołami należy skonsultować się ze specjalistą.
