Kozłek lekarski
Valeriana officinalis L.
Inne nazwy: waleriana, kocia trawa.
|
Czy wiesz, że... zapach Kozłka lekarskiego uwielbiają koty. Działa na nie odurzająco i relaksująco. |
Kozłek lekarski, to bylina z rodziny Kozłkowatych. Dziko występuje w Europie, Ameryce Północnej, Azji Zachodniej, Japonii i Mandżurii. Najczęściej spotkać go można w wilgotnych zaroślach, nad brzegami rzek, a niekiedy również na wilgotnych łąkach. Do celów leczniczych powszechnie prowadzi się uprawy tej rośliny. Zioło wydziela specyficzny, walerianowy zapach, szczególnie lubiany przez koty.
Nazwa rodzajowa prawdopodobnie pochodzi od łacińskiego valere, czyli „być zdrowym”. Jego działanie uspokajające i przeciwskurczowe odkrył szwajcarski fitochemik w 1957 roku.
Pierwsze wzmianki o działaniu leczniczym kozłka pochodzą z dzieł egipskiego lekarza Ishaka ben Soleimana (830 – 940 r.). Uprawiany wśród średniowiecznych ogrodów klasztornych, znany był jako lek na wszystkie dolegliwości, czyli panaceum. Zalecano go jako skuteczny środek przeciwko „pluciu krwią”, zapaleniu opłucnej, wzdęciom, dychawicy oskrzelowej i ukąszeniom jadowitych owadów. Uspokajających preparatów z korzeni rośliny przez wieki używano do leczenia schorzeń takich jak padaczka, bezsenność, histeria czy migrena. Indianie stosowali lokalne gatunki kozłka na rany.
Podczas I wojny światowej nalewka z waleriany przepisywana była pacjentom w stanie szoku. Jej suszony korzeń, który wydziela charakterystyczny, przyciągający koty zapach, tradycyjnie wkładano do skrzyń z bielizną.
Surowcem zielarskim są zbierane jesienią kłącza i korzenie dwuletniego kozłka lekarskiego.
Kozłek lekarski zawiera: walepotriaty, olejek eteryczny, kwas walerianowy.
⇒ Zawarte w kozłku substancje wykazują działanie uspokajające. Mają szerokie zastosowanie w stanach pobudzenia nerwowego, rozkojarzenia, problemów z koncentracją, bezsennością. Wywołują stan odprężenia, ułatwiają zasypianie i zwiększają komfort snu.
⇒ Preparaty z kozłka wywołują działanie rozkurczowe i przeciwbólowe.
⇒ Zmniejszają napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, dróg moczowych i żółciowych oraz obwodowych naczyń krwionośnych.
⇒ Ekstrakty z korzeni używane są do aromatyzowania lodów, napojów alkoholowych i tytoniu.
UWAGA: Odnorowano niekorzystne skutki przy długotrwałym stosowaniu znacznych dawek produktów z kozłka lekarskiego. Kozłka nie należy stosować w okresie ciąży i karmienia piersią. Należy zachować szczególną ostrożność w stosowaniu preparatów z kozłka przy jednoczesnym zażywaniu leków oraz spożywaniu alkoholu. Długotrwałe stosowanie prepartaów z kozłka może powodować uzależnienia.
***
Powyższe informacje zostały zaczerpnięte z tradycyjnej literatury zielarskiej. Mają charakter wyłącznie informacyjny i nie służą do diagnozowania i leczenia chorób. Zioła potrafią wykazywać silne działanie na ludzki organizm, wchodzić w reakcje z żywnością, lekami oraz silnie alergizować. Przed rozpoczęciem kuracji ziołami należy skonsultować się ze specjalistą.
