Pierwiosnek lekarski
Primula veris L.
Inne nazwy: pierwiosnek wiosenny, kluczyki, prymulki
Pierwiosnek lekarski rośnie dziko w całej Europie, Azji Mniejszej oraz na Syberii, aż po Daleki Wschód. U nas spotyka się go na suchych łąkach, słonecznych wzgórzach, na leśnych polanach oraz w widnych zaroślach, zarówno na nizinach, jak i w niższych partiach gór. Jest objęty częściową ochroną gatunkową.
W medycynie ludowej przez całe wieki używano pierwiosnka jako leku „czyszczącego krew”. Sądzono też, że ma właściwości „kruszące” kamienie. Leczono mim także migreny, bóle neuralgiczne oraz skazę moczanową, reumatyzm i artretyzm. W średniowieczu napar z pierwiosnka był znanym środkiem upiększającym.
Obecnie surowcem zielarskim są rozkwitające wiosną kwiaty pierwiosnka oraz korzenie. W lecznictwie korzeni pierwiosnka używa się przede wszystkim jako środka wykrztuśnego w stanach zapalnych dróg oddechowych oraz pomocniczo przy gruźlicy i pylicy płuc. Kwiaty, działające znacznie łagodniej, zaleca się natomiast dla dzieci i osób starszych.
W domu, w schorzeniach dróg oddechowych podaje się odwar z pierwiosnka z dodatkiem miodu. Odwar z kwiatów działający łagodniej i mniej drażniąco jako środek wykrztuśny i uspokajający jest bardzo pomocny dzieciom.
