Świerk pospolity
Picea abies (L.) H.Karst
Gatunek świerka występujący naturalnie w Polsce. Rośnie głównie w północno-wschodniej części kraju, na południu Polski, w górach i na pogórzu. Zasięg tego gatunku rozciąga się na północy Europy od Norwegii do Rosji, występuje także w Alpach, Sudetach, Karpatach oraz na Bałkanach. Na wschodzie sięga Uralu.
Młode pędy świerka zasypywane cukrem dają wspaniały syrop, który od lat stosuje się w ludowym ziołolecznictwie na dolegliwości przeziębieniowe, szczególnie kaszel i chrypkę. W dawnej Polsce jedzono miękkie szyszki, pąki i kwiaty świerka w postaci pieczonej. Jedzone też było podkorze, zebrane na przedwiośniu i zmielone na mąkę. Świerkową żywicę używano jako surowiec na kadzidła. Na Ukrainie młode pędy służyły do sporządzania wywaru na gruźlicę płuc.
Świerk jest źródłem żywic używanych do produkcji różnych maści o zewnętrznym działaniu antyseptycznym i drażniącym (wpływa na lepsze ukrwienie skóry). Surowcami zielarskimi są również całe pędy i same liście, bogate w olejki eteryczne – działają bakteriobójczo i wykrztuśnie. Stosowane są w syropach i nalewkach przeziębieniowych. Znajdują też zastosowanie w postaci wywarów do okładów i kąpieli.
Wiosenne pędy są jadalne nawet na surowo, jednak najlepiej zalewać je słodzoną ciepłą wodą, uzyskując syrop bogaty w antyseptyczne olejki i witaminę C. Młode pędy nadają się też do herbatki, do sosów i jako specyficzna jarzyna, ale muszą być zrywane nie później niż w maju. Pąki, kwiaty i młode szyszki można jeść po upieczeniu.
Drewno świerka jest dość elastyczne i dlatego może być stosowane jako materiał budowlany a także do wyrobów stolarskich. Świerk jest również ważnym źródłem drewna do produkcji papieru. Kora używana jest w garbarstwie, a świerkowa żywica stanowi ważny składnik w przemyśle chemicznym. Nawet z odpadów świerkowego drewna pozyskiwało się alkohol.
Świerk uważany jest za symbol nadziei, wierności, współczucia.
