Dziewanna drobnokwiatowa
Verbascum thapsus L.
Inne nazwy: gorzykrot, knotnica, dziwi zna, szabla, królewska świeca
Już dwa tysiące lat temu zalecano dziewannę drobnokwiatową do leczenia chorób płuc i nadal roślina stosowana jest do leczenia górnych dróg oddechowych. Ponadto używano destylatu wodnego z ziela dziewanny drobnokwiatowej na wydelikatnienie twarzy.
Zmiażdżone kwiaty i liście są stosowane jako okłady na krwawe wybroczyny i obrzęki oraz stłuczenia. Ze świeżych płatków kwiatowych i 40° wódki czystej sporządza się balsam gojący rany. Olejek z płatków dziewanny łagodzi, a nawet uśmierza nerwobóle, bóle w stawach i mięśniach. Napar z kwiatów dziewanny działa moczopędnie, przeciwbólowo i słabo uspokajająco. Stosowany przy przeziębieniu, grypie, anginie, nieżycie nosa, stanach zapalnych jamy ustnej i gardła, ma działanie wykrztuśne, powlekające i napotne. Napar zalecany jest także w czerwonce, biegunce, nieżycie żołądka, żółtaczce oraz chorobach wątroby. Stosuje się go również (także nalewkę m.in. z liści dziewanny drobnokwiatowej) przy leczeniu stanów zapalnych górnych dróg oddechowych, nieżycie oskrzeli, astmie, kaszlu i chrypce. Dziewanna drobnokwiatowa należy do najpopularniejszych ziół o działaniu wykrztuśnym. Jest oficjalnie uznanym skutecznym środkiem na zapalenie oskrzeli, zmniejszając m.in. objawy powiększonych węzłów chłonnych. Napar z liści dziewanny pomocny jest przy leczeniu mastopatii. Liście wchodzą też w skład naparu stosowanego w leczeniu guzów macicy, obrzęku jąder. Stosowane są także w lekach homeopatycznych przeciw migrenie i bólom uszu.
W 2002 r. odkryto, że ten gatunek dziewanny zawiera także gliceryzynę, która ma działanie antyseptyczne (bakteriobójcze) i potencjalnie także przeciw-nowotworowe. Występowanie tego składnika koncentruje się w kwiatach dziewanny.
Suszone liście stosowano do wytwarzania knotów do świeczek, jako hubki, wkładano do butów (jako materiał izolacyjny) lub dodawane bywały do ziołowych tytoni. Martwe, suche pędy po zanurzeniu w łoju lub wosku używane były jako pochodnie, przy czym płomienie opalizują kolorami tęczy. Roślina w ogóle łatwo się pali.
